Kreowanie wizerunku Polaków i Polski w twórczości patriotycznej Władysława Grodeckiego

Jadwiga Grunwald

Abstrakt


Владислав Гродецкий (1942–2018) был одним из самых известных польских путешественников XX века. Из-за того, что он постоянно продвигал польскую культуру и историю за рубежом, польская пресса стала называть его «странствующим польским послом». Его также ценили на родине как преданного распространителя знаний о Польше и мире. Целью данной статьи является анализ медиатекстов Владиславa Гродецкого. Анализ будет проведён с точки зрения прагматической методологии с элементами стилистики в культурном погружении текстов. В центре внимания станет анализ речевых актов, использованных Гродецким, таких как одобрение, похвала, благодарность. Гродецкий постоянно стремился создать положительный образ поляков и Польши. Эти стремления особенно ярко проявляются в журналистской деятельности Гродецкого. В нем преобладают исторические темы, показывающие своих соотечественников и историю Польши в положительном свете. Следуя текстам Гродецкого, можно заметить определенную специфику, суть которой заключается в доминировании положительных, одобряющих и даже восхваляющих действий. К стилистическим средствам, используемым для создания положительного образа мира, относятся сравнение, гипербола, метафора. Таким образом, поляки представлены как талантливые, честные люди, любящие и скучающие по своей родине, a сама Польша изображeна как страна красивой природы и памятников, вкусной и здоровой кухни, а также увлекательной истории. Władysław Grodecki (1942–2018) was one of Poland’s most famous 20th century travelers. Due to his constant promotion of Polish culture and history abroad, the Polish press came to label him as the „wandering Polish ambassador”. In his homeland he was also valued as a committed promulgator of knowledge about Poland and the world. He constantly strove to create a positive image of Poles and Poland. These aspirations are particularly clearly reflected in Grodecki’s journalistic work. The purpose of this article is to examine the linguistic efforts that Grodecki used in his journalistic work to create a positive image of Poles and Poland. The analysis of the material is made with the use of linguistic tools including pragmalinguistics, the speech act theory. Following Grodecki’s texts, one can notice a certain specificity, the essence of which is the dominance of positive, approving and even praising actions. The stylistic means used to create a positive vision of the world include comparison, hyperbole, and metaphor. In this way, Poles are presented as beautiful, talented, honest people, and who love and miss their homeland. Meanwhile, Poland itself is portrayed as a country of beautiful nature and monuments, of delicious and healthy cuisine as well as of fascinating history.

Bibliografia


Austin J.L., Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, tłum. B. Chwedeńczuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.

Awdiejew A., Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, seria: Rozprawy Habilitacyjne – Uniwersytet Jagielloński, nr 117, Kraków 1987.

Bartmiński J., Polak [w:] Język. Wartości. Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006, s. 360–367.

Czapiga A., Aprobata zapowiedziana w części narracyjnej (na materiale języka polskiego, rosyjskiego i angielskiego), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica” 2005, nr 11, s. 9–17.

Grunwald J., Twórczość patriotyczna Władysława Grodeckiego. Aspekty kulturowo-językowe, Volumina, Szczecin 2023.

Komorowska E., O chwaleniu jako akcie mowy słów kilka [w:] Z badań nad językami europejskimi w aspekcie synchronicznym i diachronicznym. Księga jubileuszowa poświęcona profesor Zofii Czapidze, red. E. Dźwierzyńska, D. Chudyk, Volumina, Szczecin 2015, s. 150–159.

Komorowska E., Pragmatyka aktu mowy podziękowanie (na materiale współczesnego języka polskiego), „Socjolingwistyka” 2023, nr 9, s. 73–86.

Komorowska E., The speech act of gratitude in contemporary Polish: A pragmalinguistic study, „Beyond Philology” 2021, No. 18/1, s. 103–120.

Marcjanik M., Podziękowania [w:] Polska grzeczność językowa, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1997.

Ożóg K., Grzecznościowe akty mowy [w:] Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa, 2, red. B. Dunaj, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze”, z. 79, Kraków 1984, s. 147–157.

Puzynina J., Wartości w kulturze polskiej ostatniego 70-lecia [w:] tejże, Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2013, s. 207–232.

Searle J.R., Czym jest akt mowy? [w:] Akty i gatunki mowy, red. J. Bartmiński, s. Niebrzegowska--Bartmińska, J. Szadura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.


Pełny tekst: PDF

Creative Commons License
Ta praca dostępna jest na licencji Creative Commons Attribution 3.0 License.


Artykuły zawarte w AUPC.SR są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Russologica = ISSN 1689-9911.