Czas w rosyjskiej przestrzeni językowo-kulturowej
Abstrakt
The article is devoted to the Russian perception of time in linguistic and cultural terms. The analysed linguistic data prove that the basic plane of time conceptualisation in Russian is space, and that cyclicality and linearity are the two alternative ways of establishing an analogy between time and space. According to Edward Hall’s typology of time dimensions, Russian culture is characterised by polychronicity.
Bibliografia
Anusiewicz J., Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995.
Czas (antropologia) [hasło], https://pl.wikipedia.org/wiki/Czas_(antropologia)#Czas_a_struktura_j.C4.99zyka [dostęp 19.09.2023].
Czas w kulturze rosyjskiej, red. A. Dudek, Księgarnia Akademicka, Kraków 2019.
Hall E.T., Poza kulturą, przeł. E. Goździak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Hall E.T., Taniec życia. Inny wymiar czasu, przeł. R. Nowakowski, Muza, Warszawa 1999.
Komorowska E., Stanulewicz D., Метафоры времени в современном польском и русском языках, «Русская словесность» 2021, № 1, с. 73–80.
Kwadrans akademicki, Narodowe Centrum Kultury, https://www.nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/ojczysty-dodaj-do-ulubionych/ciekawostki-jezykowe/kwadrans-akademicki,cltt,K [dostęp 30.10.2023].
Łapiński J.L., Przestrzenio-czas i czaso-kultura. Uwagi o komplementarności przestrzeni, kultury, czasu i krajobrazu, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2006, z. 4, s. 61–74.
Mann T., Czarodziejska góra, posłowie R. Karst, przeł. J. Kramsztyk, Czytelnik, Warszawa 1965.
Przybył-Sadowska E., Sadowski J., Urbanek D., Rosja. Przestrzeń, czas i znaki, Wydawnictwo Libron, Kraków 2014.
Rokoszowa J., Czas a język. O asymetrii reguł językowych, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1989.
Schaff A., Wstęp, [w:] B.L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982, s. 5–9.
Szadura J., Czas jako kategoria językowo-kulturowa w polszczyźnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2017.
Szeluga A., O roli kodu kulturowego i jego komponentów w procesie konstytuowania znaczenia w języku obcym, „Forum Filologiczne Ateneum” 2020, nr 2 (8), s. 57–71.
Szołtysek A., Język a przestrzeń kulturowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1985.
Szulakiewicz M., Czas i to, co ludzkie. Szkice z chronozofii i kultury, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011.
Tabakowska E., Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Universitas, Kraków 2001.
Taylor E.F., Wheeler J.A., Fizyka czasoprzestrzeni, przeł. B. Pierzchalska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
Tokarczuk O., Bieguni, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Whorf B.L., Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.
Wojtyła-Świerzowska M., Słownictwo czasu i przestrzeni, [w:] Czas – język – kultura, red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, seria Język a Kultura, t. 19, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 67–72.
Арутюнова Н.Д., Время: модели и метафоры, [в:] Логический анализ языка: Язык и время, Индрик, Москва 1997, с. 51–61.
Аскольдов С.А., Время и его преодоление, [в:] На переломе. Философские дискуссии 20-х годов, сост. П.В. Алексеев, Издательство политической литературы, Москва 1999, с. 402–410.
Баско Н.С., Фразеологизмы в русской речи: Словарь-справочник, Флинта, Наука, Москва 2002.
Булыгина Т.В., Шмелёв А.Д., Языковая концептуализация времени (парадоксы темпоральной ориентации), [в:] Языковая концетуализация мира (на материале русской грамматики), «Языки русской культуры», Москва 1997, с. 374–381.
Время, Этимологический онлайн-словарь русского языка Шанского Н.М., https://lexicography.online/etymology/shansky/в/время [dostęp 20.09.2023].
Гуревич А.Я., Время как проблема истории культуры, «Вопросы философии» 1969, № 3, с. 74–97.
Зализняк А.А., Левонтина И.Б., Шмелёв А.Д., Ключевые идеи русской языковой картины мира, Языки славянской культуры, Москва 2005.
Лихачев Д.С., Поэтика древнерусской литературы, Наука, Москва 1979.
Фразеологический словарь русского языка, ред. А.И. Молотков, Русский язык, Москва 1986.
На носу, Фразеологический словарь русского литературного языка (А.И. Фёдоров), http://rus-yaz.niv.ru/doc/phraseological-dictionary/articles/191/na-nosu.htm [dostęp 30.10.2023].
Не за горами, Фразеологический словарь русского литературного языка (А.И. Фёдоров), http://rus-yaz.niv.ru/doc/phraseological-dictionary/articles/255/ne-za-gorami.htm [dostęp 30.10.2023].
Славянская мифология. Энциклопедический словарь, «Международные отношения», Москва 2002.
Степанов Ю., Константы: словарь русской культуры, Академический Проект, Москва 2004.
Федосеева Л.Н., Пространство и время в русской языковой картине мира, «Культура и цивилизация» 2018, т. 8, № 5А, с. 271–276.
Шмелёв А.Д., Время в русской языковой картине мира, [в:] Русский язык и внеязыковая действительность, «Языки русской культуры», Москва 2002, с. 316–341.
Яковлева Е.С., О понятии «культурная память» в применении к семантике слова, «Вопросы языкознания» 1998, № 3, с. 43–73.
Ta praca dostępna jest na licencji Creative Commons Attribution 3.0 License.
Artykuły zawarte w AUPC.SR są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Russologica = ISSN 1689-9911.