Autonomia w nauczaniu języków obcych – wybrane założenia teoretyczne i propozycje w zakresie praktycznego nauczania
Abstrakt
В статье на основе лингводидактической литературы обсуждаются дефиниции автономии (H. Komorowska, W. Wilczyńska, A. Janowski, M. Pawlak, K. Pawłowska, K. Droździał-Szelest, E. Koralewska). Анализируется проблема взаимозависимости автономии учителя и учащегося. Обращается внимание на пределы автономии ученика и учителя. Презентируются некоторые вопросы, связанные с формированием автономии на уроках иностранного языка. Подчеркивается, что в автономической деятельности существенное значение имеет деятельностный подход, а также стратегии обучения, которые облегчают обучение иностранному языку.
In the article, definitions of autonomy on the basis of glossodidactic literature (H. Komorowska, W. Wilczyńska, A. Janowski, M. Pawlak, K. Pawłowska, K. Droździał-Szelest, E. Koralewska) are given. The issue of the correlation between the autonomy of the student and the autonomy of the teacher is analysed. The attention is paid to the borders between the student’s autonomy and the teacher’s autonomy. The issues connected with shaping the autonomy during foreign language lessons are presented. It is emphasized that in the autonomic approach, task approach is the key issue, as well as teaching strategies which simplify foreign language teaching and learning.
Bibliografia
Abramczyk A., Czy rozwijanie autonomii ucznia jest kluczem do sukcesu w nauczaniu języków obcych, „Języki Obce w Szkole” 2008, nr 6, s. 55–60.
Autonomia w nauce języka obcego – techniki, strategie, narzędzia, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Konin 2015.
Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 379–389.
Autonomia w nauce języka obcego, red. M. Pawlak, Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM w Kaliszu, Poznań–Kalisz 2004, http://repozytorium.amu.edu.pl:8080/bitstream/10593/1475/1/Autonomia%20w%20nauce%20j%C4%99zyka%20obcego.pdf.
Autonomizacja w dydaktyce języków obcych. Doskonalenie się w komunikacji ustnej, red. W. Wilczyńska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002.
Benson P., Teaching and researching autonomy in language learning, Pearson Education, Harlow 2001.
Benson P., The philosophy and politics of learner autonomy, [w:] Autonomy and independence in language learning, red. P. Benson, P. Voller, Longman, New York 1997, s. 18–34.
Cichoń M., Od autonomii nauczyciela do autonomii ucznia: miejsce autonomii w kształceniu metodycznym studentów neofilologii, [w:] Autonomia w nauce języka obcego, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM, Poznań–Kalisz 2004, s. 325–333.
Czernek M., Kształtowanie postaw autonomicznych studentów NKJO na zajęciach z pisania – co możemy osiągnąć?, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – co osiągnęliśmy i dokąd
zmierzamy, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM i PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2008, s. 357–366.
Czetwertyńska G., Autonomizacja nauczania – uczeń dorosły, „Języki Obce w Szkole” 2008, nr 6, s. 84–88.
Droździał-Szelest K., Strategie uczenia się języka obcego: badania a rzeczywistość edukacyjna, [w:] Autonomia w nauce języka obcego, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM, Poznań–Kalisz 2004, s. 31–41.
Droździał-Szelest K., W poszukiwaniu autonomicznego nauczyciela języków obcych, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. red. M. Pawlak, Wydawnictwo
PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 379–389.
Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, Wydawnictwo Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 2003.
Gapińska A., Autonomia a percepcja własnej kontroli w procesie uczenia się, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – co osiągnęliśmy i dokąd zmierzamy, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM i PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2008, s. 33–43.
Holec H., Autonomy in foreign language learning, Pergamon, Oxford 1981.
Janoszczyk J., Autonomia – teoria a rzeczywistość, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin
, s. 83–93.
Janowska I., Nauczmy uczniów się uczyć – o autonomii, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 3, s. 30–39.
Janowski A., Autonomia nauczyciela, autonomia ucznia, „Języki Obce w Szkole” 2008, nr 6, s. 48–55.
Kabzińska A., Rozwijanie postaw i zachowań autonomicznych ucznia na lekcji języka obcego w podejściu zadaniowym, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – techniki, strategie, narzędzia, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Konin–Kalisz–Poznań 2015, s. 79–94.
Komorowska H., Autonomia ucznia w procesie uczenia się, „Linguodidactica” 2000, z. IV, red. R. Hajczuk, A. Potyra, s. 7–25.
Komorowska H., Cele kształcenia językowego – autonomia ucznia, [w:] Nauka języka obcego w perspektywie ucznia, red. H. Komorowska, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2011.
Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, „Fraszka Edukacyjna”, Warszawa 2002.
Koralewska E., Porozmawiajmy o … metodzie autonomii, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–
Konin 2011, s. 11–20.
Kozieł R., Koncepcja uczenia się zorientowanego na działanie i produkcję jako przyczynek do rozwijania autonomii ucznia, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel,
red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 35–43.
Myczko K., Kognitywna teoria uczenia się i rozwijanie autonomii ucznia w dydaktyce języków obcych, [w:] Autonomia w nauce języka obcego, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM, Poznań–Kalisz 2004, s. 19–30.
Myczko K., Od aktywizacji do autonomii ucznia w kształceniu językowym, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – co osiągnęliśmy i dokąd zmierzamy, red. M. Pawlak, Wydawnictwo
UAM i PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2008, s. 21–32.
Mystkowska-Wiertelak A., Pawlak M., Autonomia ucznia i nauczyciela w warunkach szkolnych, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – techniki, strategie, narzędzia, red. M. Pawlak,
Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Konin–Kalisz–Poznań 2015, s. 7–26.
Mystkowska-Wiertelak, Rozwijanie autonomii przy użyciu Europejskiego Portfolio Językowego a podnoszenie poziomu poprawności gramatycznej, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – co osiągnęliśmy i dokąd zmierzamy, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM i PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2008, s. 197–206.
Nerlicki K., Rozwijanie autonomii u studentów neofilologii w kontekście ich dotychczasowych doświadczeń w nauce języków obcych, [w:] Autonomia w nauce języka obcego, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM, Poznań–Kalisz 2004, s. 138–147.
Paprocka-Piotrowska U., Autonomizacja studentów neofilologów przez autentyfikację zadań językowych na przykładzie tłumaczenia, [w:] Autonomia w nauce języka obcego, red.
M. Pawlak, Wydawnictwo UAM, Poznań–Kalisz 2004, s. 365–371.
Pawlak M., Badania empiryczne nad autonomią w nauce języka obcego – cele, metodologia, perspektywy, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 65–81.
Pawlak M., Badania empiryczne nad autonomią w nauce języka obcego – cele, metodologia, perspektywy, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, Wydawnictwo
PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 65–81.
Pawłowska A., Wspieranie autonomii uczących się na poziomie zaawansowanym a błąd językowy, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 217–230.
Piegzik W., O autonomii w nauce języka obcego, „Języki Obce w Szkole” 2003, nr 3, s. 22–29.
Pietrzykowska A., Autonomia ucznia w praktyce, „Języki Obce w Szkole” 2019, nr 2, s. 21–24.
Piotrowski S., O autonomii w perspektywie podejścia zorientowanego na działanie, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ
w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 21–33.
Targońska J., Jak badać autonomię uczących się, „Języki Obce w Szkole” 2008, nr 6, s. 264–288.
Trad A.R., Autonomia uczniowska a nauczanie na studiach wyższych filologicznych, [w:] Autonomia w nauce języka obcego, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM, Poznań–Kalisz 2004,
s. 69–77.
Wawrzyniak-Śliwska M., Czy autonomiczny nauczyciel jest gwarantem autonomii uczniowskiej? Między ograniczeniami a wolnością wyboru, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 391–406.
Wilczyńska W., Autonomia a rozwijanie osobistej kompetencji komunikacyjnej, „Języki Obce w Szkole” 2008, nr 6, s. 5–15.
Wilczyńska W., Autonomia jako przedmiot badań glottodydaktycznych, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – uczeń a nauczyciel, red. M. Pawlak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie,
Poznań–Kalisz–Konin 2011, s. 47–63.
Wilczyńska W., Autonomizacja jako przedmiot badań glottodydaktycznych, „Neofilolog” 2001, nr 20, s. 6–12.
Wilczyńska W., Podmiotowość i autonomia jako wyznaczniki osobistej kompetencji komunikacyjnej, [w:] Autonomizacja w dydaktyce języków obcych. Doskonalenie się w komunikacji ustnej, red. W. Wilczyńska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002, s. 51–67.
Wilczyńska W., Uczyć się czy być nauczanym. O autonomii w przyswajaniu języka obcego, PWN, Warszawa 1999.
Wysocka M., Granice autonomii nauczyciela języków obcych i jego uczniów, [w:] Autonomia w nauce języka obcego – co osiągnęliśmy i dokąd zmierzamy, red. M. Pawlak, Wydawnictwo UAM i PWSZ w Koninie, Poznań–Kalisz–Konin 2008, s. 13–32.
Ta praca dostępna jest na licencji Creative Commons Attribution 3.0 License.
Artykuły zawarte w AUPC.SR są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Russologica = ISSN 1689-9911.